Op 1 september 2018 trad de nieuwe regelgeving m.b.t. het erfrecht in werking, die ook een impact heeft op de schenkingen die bij leven worden gedaan.
Net zoals vroeger blijft een deel voorbehouden voor de kinderen. Voortaan wordt de reserve evenwel steeds beperkt tot de helft van het vermogen van de overledene. Met de andere helft kan hij doen wat hij wil. Daardoor kunnen plus- en stiefkinderen een gelijk deel verwerven. De wettelijke reserve van ouders wordt dan weer geschrapt, zodat kinderloze singles en ongehuwde koppels voortaan vrij hun volledige nalatenschap kunnen beheren. Tenslotte is het ook mogelijk om bij leven reeds afspraken te maken met erfgenamen over hoe het vermogen na het overlijden zal worden verdeeld en welke waarde aan eerdere schenkingen moet worden gekoppeld.
Voortaan geen onderscheid meer tussen schenken van vastgoed en schenken van geld
Wij schetsen hier bondig de verschillende situaties en wijzigingen.
Schenking op voorschot van erfdeel
Dat is een situatie waarbij de schenker iemand een financieel duwtje in de rug wil geven, doch niet meer wil geven dan uiteindelijk door die persoon geërfd kan worden. De schenker wil dus de gelijkheid tussen zijn erfgenamen behouden. Dit heeft tot gevolg dat bij overlijden van de schenker, deze schenking in de nalatenschap moet worden ingebracht. Er moet dus gekeken worden naar de waarde van wat reeds geschonken was. In het verleden knelde daar het schoentje. Bij roerende goederen (cash, effecten, juwelen) keek men naar de waarde op het moment van de schenking, terwijl bij vastgoed de waarde op het ogenblik van het overlijden in aanmerking werd genomen. De inbreng van vastgoed diende in natura te gebeuren.
De nieuwe regeling maakt een einde aan deze ongelijke situatie en onzekerheid: alle goederen worden gewaardeerd op datum van de schenking, geïndexeerd tot op datum van overlijden van de schenker. Een onroerend goed moet ook niet meer in natura in de nalatenschap worden ingebracht.
Schenking buiten erfdeel
In deze situatie wordt de begunstigde bevoordeeld. De schenker mag niet voorbijgaan aan de wettelijke reserve van de overige erfgenamen, zoniet kunnen de erfgenamen een inkorting vragen, die in het verleden steeds in natura gebeurde. De waarde werd dan berekend op datum van schenking bij roerende goederen, en op datum van overlijden bij onroerende goederen.
Voortaan worden alle goederen gewaardeerd op moment van de schenking, geïndexeerd tot op de dag waarop de schenker overlijdt. De overige erfgenamen kunnen niet meer eisen dat de geschonken goederen naar de nalatenschap terugkeren. In de toekomst zal enkel een geldelijke verrekening moeten gebeuren.
Erfrecht voor 1 september 2018
| Inbreng roerende schenking | Inbreng onroerende schenking | Inkorting roerende en onroerende schenking | |
|---|---|---|---|
| Wijze | In waarde | In natura | In natura |
| Waardering | Op ogenblik van schenking | Datum van verdeling | Datum van verdeling |
Erfrecht na 1 september 2018
| Inbreng roerende schenking | Inbreng onroerende schenking | Inkorting roerende en onroerende schenking | |
|---|---|---|---|
| Wijze | In waarde | In waarde | In natwaardeura |
| Waardering | Op ogenblik van schenking & indexering tot overlijden schenker | Op ogenblik van schenking & indexering tot overlijden schenker | Op ogenblik van schenking & indexering tot overlijden schenker |
De oude regeling kan vanaf 1 september 2018 nog worden toegepast op eerdere schenkingen, op voorwaarde dat een verklaring van behoud bij de notaris werd afgelegd voor 1 september 2018. De kwalificaties ‘op voorschot van erfdeel’ of ‘buiten erfdeel’ blijven dan bestaan, alsook die gevallen waarin uitdrukkelijk werd bepaald dat de inbreng en inkorting in natura moet gebeuren.
De nieuwe regeling is van toepassing op:
- Nalatenschappen die openvallen vanaf 01/09/2018
- Schenkingen die dateren van voor 01/09/2018, maar waarbij de schenker overlijdt na 01/09/2018
Kan de schenker voorwaarden aan de schenking koppelen?
De schenking met voorbehoud van vruchtgebruik is een gebruik dat al langer bestaat. De schenker behoudt de controle (bijvoorbeeld: stemrecht op aandelen) en de vruchten (bijvoorbeeld huurinkomsten, beleggingsopbrengsten, het genot van kunst) van datgene wat hij geschonken had gedurende zijn verdere leven.
In dit geval gebeurt de waardering pas op de dag dat de begiftigde ook het vruchtgebruik verwerft; dus op het moment van overlijden van de schenker, dan wel op het moment dat hij afstand doet van zijn vruchtgebruik.
Auteur : Tania Stouthuysen – Elus vastgoed Kasterlee en omgeving
Bovenstaande informatie is louter een informatie en geen juridisch advies.